Transparency International Bosne i Hercegovine (TI BiH) predstavio je istraživanje Procjena sistema lokalnog integriteta (LIS procjena), koje je rađeno u 10 jedinica lokalne samouprave u BiH – u opštinama Gračanica, Goražde, Novi Grad Sarajevo, Stari Grad Sarajevo, Teslić, Travnik, Visoko, Gradu Bijeljini, Gradu Mostaru i Brčko distriktu BiH. LIS procjena podrazumijeva analizu zakonskog okvira i prakse kada su u pitanju antikorupcijski mehanizami na nivou opštine, odnosno sveobuhvatnu procjenu sistema integriteta i odgovornosti.
Opšti nalazi istraživanja pokazuju da jedinice lokalne samouprave u BiH uglavnom nemaju razvijene instrumente i kapacitete za borbu protiv korupcije, niti odgovarajuću podršku viših nivoa vlasti u BiH. Takođe, lokalnim upravama nedostaje adekvatna podrška od strane viših nivoa vlasti u poboljšanju svog sistema integriteta i unapređenju rada opština. Trenutni sistem interne i eksterne revizije nije u skladu sa realnim potrebama jedinica lokalne samouprave, dok je odgovornost lokalnih predstavničkih tijela, kao i političkih stranaka na lokalnom nivou jako niska. Političke partije ne zastupaju interese građana na lokalnom nivou, niti su dovoljno transparentne, te u svim jedinicama lokalne uprave koje su obuhvaćene istraživanjem upravo lokalne partije predstavljaju jedan od najslabijih segmenata sistema integriteta.
Chloé Berger, šefica Sekcije operacija za pravosuđe i unutrašnje poslove, i reformu javne uprave Delegacije Evropske unije u BiH, je istakla: “Korupcija se percipira kao stalno rastući fenomen u svim sektorima javnog života. Građani su najviše izloženi u zdravstvenom i obrazovnom sektoru, ali i na razini lokalne samouprave. Ovo su mjesta gdje je većina građana suočena s korupcijom i gdje se osjećaju najveći utjecaji na njihove živote. EU je spremna podržati sve ozbiljne napore u Bosni i Hercegovini za prevenciju i borbu protiv korupcije. Napravili smo borbu protiv korupcije kao središnji element naše pomoći sektoru provedbe zakona, te radimo putem dodijeljivanja grantova organizacijama civilnog društva kako bi osnažili NVO-e za rješavanje ovog problema. Takodjer radimo na poboljšanju odgovornosti u pravosuđu, a u okviru političkog dijaloga smo adresirali borbu protiv korupcije.”
Nalazi koji su zajednički za sve analizirane opštine pokazuju da je u cilju jačanja sistema integriteta na lokalnom nivou neophodno da sve jedinice lokalne samouprave u BiH usvoje vlastite planove za borbu protiv korupcije. Opštine moraju unaprijediti i mehanizme interne i eksterne revizije, kako bi se unaprijedila finansijska odgovornost. Potrebno je unaprijediti transparentnost, odnosno prilagoditi građanima budžetske dokumente i informacije o raspolaganju javnim sredstvima, te unaprijediti proaktivnu transparentnost u procesima donošenja odluka lokalne vlasti u cilju većeg učešća građana u donošenju odluka. S tim ciljem je potrebno unaprijediti saradnju sa organizacijama civilnog društva, posebno na polju borbe protiv korupcije, i modernizovati komunikaciju sa javnošću.
Svrha Procjene sistema lokalnog integriteta je da se opštinama pruži objektivan uvid i pruži mogućnost da, fokusiranjem na loše ocijenjene segmenta rada lokalnih uprava, usmjere svoje djelovanje na unapređenje antikorupcionih mehanizama. Metodologiju za procjenu sistema lokalnog integriteta razvio je Transparency International, a ista je testirana u Evropi, Južnoj Americi, Bliskom Istoku i Africi.
TI BiH je ovu studiju proveo u okviru projekta „Jačanje integriteta i dobrog upravljanja za efikasniju provedbu Strategije za borbu protiv korupcije u BiH od lokalnog do državnog nivoa“, kojifinansira EU. Ovo je do sada najveća LIS procjena koja je rađena u svijetu, jer je po prvi put obuhvaćeno 10 jedinica lokalne samouprave u jednoj zemlji, a u svakoj od opština obuhvaćenih ovim istraživanjem će biti zesebno prezentovani nalazi za tu opštinu.
